پسیو رادیاتور،دستگاه ساده ای است که پاسخ فرکانس پایین بلندگو یا بیس را،افزایش میدهد.به طور خلاصه،اگر به درستی سیستمی را با پسیو رادیاتور،به صورت صحیح بسازیم،باعث میشود که سیستم کوچک ما،قابل مقایسه با سیستم های بزرگ،باشد.
برای تولید فرکانس های بیس،مقدار بسیار زیادی هوا،باید جا به جا شود،که ووفر بزرگ تری را میطلبد.پسیو رادیاتور ها،این سنت را شکسته اند.
پسیو رادیاتور چیست؟:پسیو رادیاتور ها از نمای روبه رو،شبیه یک بلندگوی دینامیکی معمولی،میباشند.اما اگر از پشت به آنها نگاه کنیم،خواهیم دید که جای مگنت،کویل،ترمینال ها و سیم کشی،و... خالی است،تنها قطعات موجود در پسیو رادیاتور ها،بسکت یا سبد،مخروط اصلی،سوراند مخروط،داست کپ و اسپایدر را میتوان دید،در واقع قطعات الکترونیکی همگی حذف شده اند.حال،به خاطر قابلیت ارتجاعی که دارد،میتواند عقب و جلو برود.فرض کنید ساب ووفری در یک باکس سیلد،نصب شده است.حال،جلو و عقب رفتن ووفر،بر روی فشار هوای داخل باکس،تاثیر میگذارد.یعنی صفحه که عقب میاید،هوا فشرده و هنگامی که به جلو میرود،تراکم هوا کم میشود.حال،هنگامی که یک پسیو رادیاتور به باکس اضافه کنیم،با توجه به حرکت ووفر،و متراکم شدن و از تراکم در آمدن هوای پشتی،پسیو رادیاتور نیز با توجه به حرکت ووفر اکتیو،به حرکت در میاید و انگار که یک بلندگوی دیگر نیز به مجموعه اضافه کرده ایم.
پسیو رادیاتور ها،همانند پورت های رفلکس،باید فرکانس تیونشان تنظیم شود،که هم وزن دیافراگمشان و هم مقدار هوای موجود در باکس،و دیگر پارامتر ها همچون خاصیت کشسانی سوراند و اسپایدرش،در فرکانس روزنانسش دخیل هستند.اما،میتوان فرکانس رزونانس خود پسیو رادیاتور را با سنگین تر کردن مخروط دیافراگمش،تنظیم کرد.
کاربرد ها:از پسیو رادیاتور ها در اسپیکر های کوچک همانند اسپیکر های بلوتوث،به وفور استفاده میشود،کمتر میتوان دید اسپیکر پرتابلی را که دارای پسیو رادیاتور نباشد.(به مستطیل های کنار در اسپیکر شکل زیر دقت کنید:)
در سیستم های صوتی خانگی،برای کوچک تر شدن باکس ساب ووفر،از این رادیاتور ها استفاده میشود،که معمولا در زیر باکس قرار میگیرند.
همچنین در سیستم های صوتی خودرو،در جایی که نه صدای باکس سیلد را دوست داریم و نه دوست داریم فضای صندوق عقب زیادی گرفته شود،میتوان از پسیو رادیاتور ها استفاده کرد.
در مانیتور های استدیویی نیز از مزایای پسیو رادیاتور ها همچون پاسخ فرکانسی مطلوب و نویز کمتر،استفاده میکنند:
حال برویم سراغ مزایا و معایب آنها:
-به علت دمپینگ،نمیگذارد ووفر اصلی بسیار آزادانه حرکت کند پس ریسک بریده شدن و آسیب های مکانیکی به ووفر اصلی،کم میشود.
-در اسپیکر های کوچک،اگر بخواهیم از پورتی با فرکانس تیون بسیار پایین استفاده کنیم،اندازه پورت بسیار بزرگ میشود،پسیو رادیاتور ها راه حلی برای این کار هستند،و باعث میشوند باکسی کوچک تر با حجم صدای بیش تر داشته باشیم.
-اگر پورت طراحی شده کوچک هم باشد،باز هم به علت بالا بودن سرعت صوت،دهانه ی پورت ها نویز ایجاد میکنند،که این نویز در پسیو رادیاتور مرغوب،بسیار پایین است.
-حرکت ووفر،بهتر دمپ و جذب میشود به همین خاطر پاسخ فرکانسی خطی تری خواهیم داشت.
-از تنها عیوب پسیو رادیاتور ها میتوان به قیمت بالا تر نسبت به پورت ها به خصوص در سیستم های بزرگ تر،اشاره کرد که استفاده از آنها به صرفه نخواهد بود.
-همچنین در باکس های بزرگ،به علت بیش تر بودن هوای بین بلندگو و پسیو رادیاتور،ممکن است کوپلاژ به خوبی صورت نگیرد.باکس باید برای داشتن بهترین کوپلاژ،تا حد ممکن کوچک باشد وگرنه بازدهی پسیو رادیاتور ها بسیار پایین میاید.
-باید دقت داشته باشید در طراحی باکس های با پسیو رادیاتور ها،هوای داخل باکس از هوای بیرون کاملا ایزوله باشد یعنی درز های باکس،محل پیچ شدن ووفر ها،محل پیچ شدن صفحات جعبه،همگی کاملا عایق باشند و هوای داخل باکس به بیرون نشت نکند،زیرا در صورت افتادن این اتفاق نیز،بازده ی پسیو رادیاتور بسیار پایین میاید.
-مکان فیزیکی پسیو رادیاتور ها در باکس نسبت به پورت ها،حیاتی نیست،که طراحی را آسان تر میکند.
-تیون کردن باکس های پورت دار بسیار پیچیده تر و نیازمند محاسبات ریاضی بیش تر،میباشد،اما محاسبات و تیون کردن پسیو رادیاتور ها بسیار ساده تر و دقیق تر است.
بیس رفلکس یا باکس پورتد
