مرجع کامل سیستم های صوتی ایران

سیستم های صوتی به محافظت بیش تری نیاز دارند،زیرا همه ی قطعات به کار رفته در آن قطعات وات بالا و قدرت است.و از نظر الکترونیک،مدارات امپلی فایر مدارات پر قدرت هستند.کمبود اطلاعات عمومی،خطای انسانی،میتواند اسیب های جبران ناپذیر بزند.این اسیب گاهی در دراز مدت و گاه در مدتی کوتاه آشکار میشود.یک دستگاه سوخته،وسط یک برنامه زنده،مایه ی آبرو ریزی است.با داشتن اطلاعات درست درباره ی دستگاه و استفاده ی درست از دستگاه،میتوان خطا را در استفاده از دستگاه ها کاهش داد.

1-گرما:اولین نکته ی حائز اهمیت،گرما است.سیستم،هنگام روشن بودن و خصوصا ولوم های بالا،گرمای قابل توجهی تولید میکنند.افراد عادی این گرما را نادیده گرفته و به آن توجهی نمیکنند.اما باید بدانید که در صورت بالا بودن صدای سیستم،از 50%به بالا،سیستم دیگر برای دفع گرمای خود نمیتواند به تنهایی عمل کند و به هیت سینک و فن تعبیه شده در سیستم،متکی باشد.اگر خودروی خود را مدت ها است که داخل آفتاب گذاشته اید و بلافاصله پس از سوار شدن صدای سیستم را تا آخر زیاد میکنید،اگر صدا پردازی سالن بزرگی را بر عهده دارید اما اتاق صدا پردازی اتاقی بسته و بدون هواکش،و یادستگاه در یک کمد با در های بسته است،اگر داخل خانه از بلندگو های نازنین خود در کنار بخاری،استفاد میکنید،باید بدانید که عمر سیستم شما کم خواهد بود.حال هرچه بلندگو های متصل به سیستم بیش تر،توان تلف شده ی سیستم بالا تر و در نتیجه گرمای بالا خواهید داشت.گرما،اگر از حد مجاز بالا تر رود،پیوند ترانزیستور های قدرت ذوب شده،و در نتیجه ترانزیستور ها میسوزند.و اگر شانس بیاریم که دستگاه محافظ داشته باشد و محافظ آن به موقع عمل کند،در صورت DC شدن خروجی،بلندگو های نازنین ما نیز در کنار دستگاه نخواهند سوخت.اما امان از روزی که هم دستگاه بسوزد هم بلندگو!راهکار های جلوگیری از سوختن سیستم بر اثر گرما بسیار ساده است.در خانه،تا حد ممکن سیستم را از بخاری دور نگه دارید.فاصله ی سیستم را از دیوار خانه مقداری زیاد کنید تا هوا به راحتی پشت سیستم گردش کند.در ماشین،و در تابستان،ماشین را زیر سایه بگذارید.بلافاصله بعد از سوار شدن صدای سیستم را زیاد نکنید.بلکه اجازه دهید حداقل 10دقیقه کولر کار کند.در مساجد،از قرار دادن دستگاه درون یک کمد چوبی،به شدت پرهیز کنید!امکان اتش سوزی نیز وجود دارد(اتفاق افتاده است!)اگر از دستگاه درون منبر استفاده میکنید،حتما از یک هواکش استفاده کنید.به هیچ عنوان در پشت منبر را نبندید!در پشت وانت،نزدیک موتور برق،در چله ی تابستان،انهم بدون هیچ سایه بانی،از دستگاه استفاده نکنید.اگر گروه اجرای موسقی و لایو هستید،فقط اینکه تعداد بیش از حد بلندگو به دستگاه وصل نکنید،و بگذارید فن های پشت دستگاه ازاد باشند.بهترین کار نیز گذاشتن یک پنکه در پشت دستگاه است.

2-اتصال بیش از حد بلندگو:حتما درباره ی مقدار اهم مجاز امپلی فایر و اهم بلندگو ها تحقیق کنید.در سیستم های خانگی،بسیار دیده شده که به اسپیکر های ضعیف خود میخواهید بلندگو اضافه کنید.تنها چیزی که بعد از اضافه کردن بلندگو حاصل میشود،سوختن اسپیکر است!گاهی،نصاب های غیر حرفه ای،تعداد بیش تری بلندگو به امپلی ضعیف تر متصل میکنند،و ادعای زرنگی هم میکنند.مشتری بیچاره،صدا زا زیاد میکند،و بعد از مدتی دیگر صدایی نمیشنود!گاه،مقصر خود مشتری است،که بنا به هر دلیلی سیم های امپلی فایرش بهم میریزد و به جای مراجعه به یک نصاب حرفه ای،خود رو دست آن نصاب میزند و به صورتی حرفه ای تر،بلندگو ها و یا ساب را به هر کانال که خودش دلش خواست میزند،و امپلی نازنینش را میسوزاند.در مساجد،و اماکن،اگر دستگاه ثابت است و قبلا توسط یک فرد حرفه ای بلندگو ها تنظیم و متصل شده اند،تا حد امکان از جا به جا شدن فیش هاو یا کنده شدن و اتصال دوباره،خصوصا توسط افراد نا آشنا جلوگیری کنید.پیشگیری بهتر از درمان است.در اجرا های زنده و لایو،که به راه اندازی سیستم و جمع کردن آن نیاز است،دقت بیش تری کنید.دیده شده است هنگام نصب،یک بلندگو را به یک کانال وصل،و بقیه ی بلندگو ها را به پشت یکدیگر وصل میکردند!خوب چه کاری است،اگر دستگاهی مثلا دو کانال و چهار عدد بلندگو،در اختیار دارید،چه کاری است که هر 4 عدد بلندگو را فقط به یک کانال وصل کنید؟!یا مثلا 3 بلندگو را به یک کانال،و یک بلندگو را به کانال دیگر!خوب به هر کانال،دو عدد بلندگو وصل کنید و خلاص!باز هم تاکید میشود علم خود را درباره ی امپدانس های بلندگو و دستگاه بالا ببرید.

3-اتصالات برق:قاتل بعدی سیستم های صوتی،اتصالات است.قطعی و وصلی،یعنی روشن و خاموش شدن سیستم.حال اگر اتصالی باعث شود که سیستم به صورتی بسیار سریع و نامحسوس روشن و خاموش شود،بعد از مدت کوتاهی سیستم میسوزد!مطمعن شوید تمامی کابل های برق،به درستی به برق متصل شده باشند،و مخصوصا قطعی نداشته باشند.مطمعن شوید تمامی کابل های اسپیکر ها،سالم هستند و به درستی به خروجی های خود وصل شده اند.بدین منظور،از دفترچه راهنما های اسپیکر و یا سینما خانگی خود،استفاده کنید.در خودرو،حواستان باشد سیم اتصال به بدنه ی امپلی،به درستی وصل شده است و در محل اتصال،به خوبی رنگ خودرو از بین رفته است.سیم های فیوز و بست سر باطری را مرتبا چک کنید.برای لخت کردن سیم ها،حواستان باشد هنگام لخت کردن رشته های سیم نریزند و اینکار با کمترین ریزش انجام شود.اگر برق خودرو ایراد دارد،علاوه بر اسیب رسیدن به سایر بخش ها،از جمله ECU،به سیستم صوتی نیز ممکن است اسیب برسد.اگر در مساجد هستید و یا هیات ها،هر از گاهی سیم های اتصال دستگاه را دستی بزنید.از اتصال برق پشت دستگاه اطمینان حاصل کنید.از سیم های رابط تا حد امکان استفاده نکنید و دستگاه را نزدیک پریز برق بگذارید.در اجرای زنده نیز همینطور اما بسیار مراقب باشید که خصوصا اگر از سیم رابط استفاده میکنید،از جایی سیم را رد کنید که کمتر از رویش رد شوند و رفت و امد کم است.سیم بلندگو را نیز از جاهای خلوت رد کنید.

4-نوسانات برق:در هوای بارانی،شاهد بیش ترین برق رفتگی در اماکن هستیم.اگر یک موتور جوش در حال کار در اطراف باشد،یا یک وسیله ی موتور دار توان بالا همانند سنگ فرز،برای دستگاه ها سم است که روشن باشند.همیشه از محافظ های صوتی و تصویری استفاده کنید.اگر برای هیات خود یا روستایی دور افتاده و یا در جایی که برق وجود ندارد،مجبور به استفاده از موتور برق هستید،حواستان باشد موتور برق به درستی کار میکند.تا حد امکان از موتور برق استفاده نکنید،بنزین یا سوخت موتور برق همیشه پر باشد.اگر به هر دلیلی میدانید که در محل،برق دائم میرود و وصل میشود،شده برنامه را کنسل کنید اما نگذارید دستگاه در هنگام کار با اخرین ولوم،یکدفعه روشن و خاموش شود.هنگام روشن شدن دستگاه،اگر منبع تغذیه آن سوییچینگ باشد،(که کمتر دیده میشود اما منابع تغذیه امپلی فاشین همگی سوییچینگ هستند)از عمر قطعات هم منبع و هم امپلی فایر کاسته میشود،اما اگر ترانسی است،ترانس هنگام وصل شدن ممکن است در لحظه ی اولیه ولتاژ زیادی را اعمال کند.این ولتاژ که اندک زمانی طول میکشد تا توسط خازن ها تثبیت شود،و به خصوص هنگامی که ولتاژ منبع تثبیت نشده است،بسیار برای امپلی فایر مضر است،به خصوص در هنگام گرم بودن.کافی است هنگام اجرای برنامه دوبار برق قطع و وصل شود و برای بار سوم،دستگاه بسوزد.احتمال افتادن این اتفاق کم است،اما اگر اتفاق بیوفتد و شما هم دستگاه پشتیبان نداشته باشید،برنامه کنسل میشود،حال هرچه باشد)مداحی،اجرای زنده،و...اگر در ماشین هستید نیز از باز و بست کردن بی مورد سوییچ پرهیز کنید،و اگر در زمانی هستید که نیاز به استارت و خاموش کردن های زیاد دارید صدای سیستم را کم کنید تا گرم نباشد.در خانه،از یک محافظ صوتی تصویری مرغوب و با پریز های جفت و جور برای اسپیکر،یا سینما خانگی خود تهیه کنید.

5-ضربه:تمامی دستگاه ها،توسط قطعاتی کار میکنند که بر روی یک فیبر قرار گرفته و لحیم شده اند.اتصالات بین قطعات،توسط خطوط مسی پشت فیبر،برقرار شده است.بدنه ی اکثر دستگاه ها،یا فایبرگلاس یا فلزی و یا چوبی است.دستگاه های فلزی،بسیار بیش تر اسیب پذیر هستند زیرا فلزات ضربه ها را بهتر انتقال میدهند و در فرکانس خاصی،لرزش میکنند!(مثل زدن یک قاشق به قابلامه ای فلزی و به یک کاسه ی پلاستیکی،کدام یک بیش تر صدا تولید میکند؟!)این لرزش ها و ضربات،باعث میشود اتصالات لحیم روی برد شل شود.و یا اگر ضربه شدید تر باشد،پایه های قطعات نیز لق شوند و اگر ضربه خیلی شدید باشد،برد های الکترونیکی،خواهند شکست.در این صورت،فقط باید دستگاه را دور انداخت یا بازیافت کرد.اگر اتصالات لحیم ها شل بشوند،و دارای قطعی و وصلی شوند،دستگاه یا در آن واحد یا در مدتی کوتاه خواهد سوخت.بسیار مراقب باند های اکتیو باشید،زیرا ووفر های این باند ها به قدر کافی به مدارات ضربه وارد میکند تا شما.خطر بعدی،امپلی فایر های ماشین را تهدید میکند.بهتر است امپلی فایر ها در جای نرم تری قرار بگیرند.در ولوم های بالا،و هنگامی که دستگاه بسیار گرم است،لحیم ها شل میشوند.کافی است ماشین را درون یک دست انداز شدید بندازید،تا کار امپلی تمام شود.یا اینکه باند اکتیو یا دستگاهی که در حال خواندن است،و بسیار گرم است،از ارتفاع بیوفتد.بیش ترین اسیب را خواهد دید.

6-هوم و نویز:صدا های هوم و نویز،هم برای دستگاه و هم برای بلندگو،بسیار مضر است.نویز،همانگونه که پخش شدنش ناخوشایند است و از کیفیت سیستم میکاهد،بر روی عملکرد سیستم نیز اثر منفی میگذارد و باعث زود گرم شدن سیستم میشود.این گرما هنگام اجرا های سنگین چندین برابر میشود.دو دسته منبع نویز وجود دارد،داخلی و خارجی.اگر دستگاه بدون اتصال هیچ ورودی بهش،نویز تولید کند،یعنی منبع نویز از داخل دستگاه است.حال،اگر با کم وزیاد کردن ولوم اصلی دستگاه،نویز کم و زیاد شد،یعنی مدارات پری و اکولایزر و افکت و ... ایراد دارند،که این مورد برای امپلی های ماشین نیز صدق میکند(ولوم اصلی=گین)اما اگر یک نویز ثابت وجود داشته باشد که با کم و زیاد کردن ولوم از بین نمیرود،90%ایراد از امپلی فایر و 10%ایراد از منبع تغذیه امپلی فایر است.این ایراد باید هرچه زود تر پیگیری شده و رفع شود چون قسمت قدرت دستگاه ها تعمیرات هزینه بر  تری دارند.اما اگر نویز از منبع خارجی باشد،باید علت آنرا پیدا کرد.در امپلی فایر های ماشین بهتر است از نویز گیر که قیمتی هم ندارد سر راه سیم RC قرار گیرد.اگر نه،دور فیش RC یک سیم محکم پیچیده شود و به بدنه ی ضبط متصل گردد.در امپلی فایر های دیگر،کابل ها باید سالم باشند.از کابل های AUXو RCو کابل میکروفون مرغوب استفاده کنید(مس خالص)فیش ها نیز خوب و بد دارند.عموما فیش های پلاستیکی جنس بد هستند(البته نه همه).تا حد ممکن فیش ها را به سیم ها لحیم کنید.اگر باز هم مشکل وجود داشت،دیگر مربوط به منبع صدا میشود.میکروفونی که کپسولش خراب باشد،کامپیوتری که کارت صدایش معیوب باشد،و در کل هر منبع صوت دیگر،که معیوب باشد،میتواند منبع نویز شود،که باید حتما رفع گردد.فیدبک باند نیز بسیار مضر است،علاوه بر اینکه ممکن است باند اسیب ببیند،(چه تیوتر و چه ووفر)باعث کار کشیده شدن بسیار زیاد از دستگاه نیز میشود،در مراسم یا ولوم را کم کنید یا چیدمان باند ها را طوری بچینید و از باند هایی استفاده کنید که کمترین فیدبک را داشته باشند.اکو،نیز از افکت هایی است که اگر مقدارش زیاد باشد هم برای دستگاه ضرر دارد هم اینکه اگر مثلا قاری در حال قرائت باشد و اکو نیز زیاد باشد،مردم سردرد میگیرند.از اکو فقط در حدی استفاده کنید،که کمی به صدا فرم و شکل بدهد،نه اینکه باعث سردرد شود.مخصوصا در سخن رانی ها و تعزیه ها.

7-کلیپ کردن دستگاه:ولوم تمامی دستگاه ها در صورت ایده آل،باید تا اخر زیاد شوند و بدون هیچ مشکلی کار کند.اما در واقعیت اینطور نیست.اگر مثلا بهره ی تقویت کننده،100 باشد،یعنی سیگنال ورودی را 100برابر تقویت کرده و در خروجی ظاهر میکند اما،محدودیتی به اسم توان نیز وجود دارد.مثلا سیگنال 100میلی ولت را به یک تقویت کننده میدهیم،این تقویت کننده سگنال را 100برابر کرده و در خروجی به ما 10 ولت میدهد.اما محدودیت توان،باعث میشود که تقویت کننده ما تا حداکثر 15 ولت جواب بدهد.پس اگر سیگنالی مثلا با دامنه ی 200میلی ولت به تقویت کننده بدهیم،دیگر 5 ولت آخر را نمیتواند تقویت کند و باعث برش سیگنال میشود.اول بگوییم که چرا بهره ی تقویت کننده را کم نمیکنند؟که مثلا سیگنال 200 میلی ولتی،در خروجی 15 ولت شود؟چون کیفیت هر اهنگ،و قدرت ورودی هر اهنگ متفاوت است.و اگر این بهره کم باشد،آن آن فایل اهنگ حداکثر 100 میلی ولت باشد،در اینجا حتی در ولوم آخر نیز از حداکثر توان دستگاه نمیتوانیم استفاده کنیم،و یا ممکن است سیم میکروفونی زیاد باشد و باعث افت قدرت شود.اما منبع 200میلی ولتی،که 50 میلی ولتش اضافه است را چه؟در اینجا،هرگاه قدرت سیگنال مثلا از 150 میلی ولت بیش تر شود،دیگر سیگنال وارد مرحله کلیپ و برش خوردن و تغییر شکل موج خواهد شد،فشار مضاعفی بر روی دستگاه و بلندگو خواهد امد،و در اکثر مواقع عمر سیستم،به شدت پایین خواهد آمد.به زودی منتظر قطع شدن صدا باشید.گاهی کلیپ نه از دستگاه بلکه از بلندگو است،یعنی بلندگو توانش از توان دستگاه کمتر بوده و توان بالای دستگاه،بر روی بلندگو فشار میاورد.در این صورت،بلندگو خواهد سوخت،یا پاره میشود.راه تشخیص و جلوگیری آن نیز حساس بودن به صدا است.اگر صدا را از حدی زیاد تر کردید و صدا خراب شد و جر جر کرد،صدا را کم کرده و همیشه از حدی که از ان بیش تر شود،صدا خراب میشود،صدا را پایین تر نگه دارید.در تصویر زیر درباره ی کلیپ محتویات خوبی وجود دارد.