مرجع کامل سیستم های صوتی ایران

برای مهار کردن انرژی بلندگو،سه روش وجود داره،1-حالت اینفینیتی بفل،2-حالت باکس سیلد 3- حالت باکس پروتد.

1-اینفینیتی بفل:اگر بلندگو را در جایی قرار بدهیم که از یک طرف ان صدا را بشنویم و آنطرفش در جایی باشد که نه محیط روی صدا تاثیر بگذارد و نه صدا روی محیط،و محیط پشت بلندگو نیز بزرگ باشد،این حالت پیش میاید.برای درک بهتر این موضوع،فرض کنیم درون اتاقی هستیم،یک بلندگو را روی دیوار گذاشته،و پشت بلندگو نیز فضای بیرون است.این حالت،حالت خوبی برای بلندگو است اما در عمل،تنها سیستم های صوتی ماشین و هنگامی که بلندگو ها بر روی طاقچه هستند،و به خصوص اگر تعداد بلندگو ها کم(مثلا1جفت)و بلندگو ها کوچک باشند،ایجاد میگردد،و یا اگر بلندگویی کوچک را در باکسی بزرگ قرار بدهیم این حالت به وجود میاید.اما عیب این روش،تحلیل رفتن انرژی قابل استفاده در پشت بلندگو است،که خصوصا در فرکانس های پایین بیش تر به چشم میابد.

حالت خاص اپن بفل:در این روش،بلندگو را روی یک تخته ی چوبی قرار داده و اطراف بلندگو را خالی میگذارند.اپن بفل ها بیش تر به درد میدرنج ها و تیوتر ها میخورند و از نظر جنس صدا،طرفدارانی خاص پسند دارند.

2-حالت سیلد:یک بلندگو را درون یک جعبه ی بسته قرار میدهیم،حال هرچه جعبه کوچک تر،کنترل صدای نسبتا بهتر اما حجم صدای پایین تر و هرچه جعله بزرگ تر،کنترل صدای کمتر ولی حجم صدای بیش تر...این باکس ها،از نظر حجم صدا،کمتر از اینفینیتی بفل ها دارند اما ساب ووفر هایی با xmaxزیاد را بهتر رام میکنند.گذاشتن پشم شیشه و یا لایکو و یا پنبه،اسفنج و....در این باکس ها به کنترل هرچه بهتر ووفر کمک کرده،و به سوختن ساب بر اثر گرما بیش تر کمک میکنند !! اما باز هم مشکل صدای پشت ووفر هست...و اگر ووفر شما کاغذی باشد،به زودی باید به فکر دیافراگم جدید برایش باشید...خصوصا اگر حجم باکس را کم در نظر گرفته اید.زیرا فشار هوای پشت ووفر که هنگام بیس زدن به ووفر پس میزند،ممکن است باعث پارگی ان شود.

3-حالت پورتد:در این حالت،صدای پشت ووفر را به نحوی به جلو هدایت کرده،و صدا را پرتاب میکنیم.در این صورت ما بیش ترین حجم صدا را از ووفر و یا ساب ووفر میگیریم.خوبی این روش این است که اختلاف فاز بین جلو و پشت صفحه گرفته شده،و صدای پشت ووفر همفاز با صدای جلوی آن میشود.بازده ووفر نیز افزایش پیدا میکنددر باکس های پورتد،نه باید باکس انقدر بزرگ باشد که حالت اینفینیتی بفل به علت بزرگی جعبه به وجود اید و نه انقدر کوچک تا به محضی که صدای جلو تولید شد،صدای پشت سریع از باکس خارج شده و با همان اختلاف فاز ،صدای جلوی بلندگو را هم خنثی کند،یا حداقل تاثیرش را کم کند.(مگر در حالت پسیو رادیاتور).

اما نحوه ی ساختن باکس پورتد چگونه است؟این باکس ها را در انواع مختلف که در پایین معرفی میکنیم،میسازند:

1-باکس پورتد معمولی و یا ونتد(vented):در این باکس،ووفر را در یک قسمت از جعبه قرار داده و پورت رفلکس را برای جمع کردن،هدایت و سپس پرتاب صدا به بیرون و بسته به نیاز،درون جعبه طراحی میکنیم.مثلا اگر پرتاب صدا بخواهیم،پورت ها را در جلو (همانند باند مونتاربو w17)قرار میدهیم.اگر نیاز به حجم صدا در محیط داشته باشیم،میتوان پورت ها را در قسمت پشت،(همانند باکس های لوله ای رایج در سیستم های صوتی ماشین و برخی از ساب ها مثل jbl1000)قرار بدهیم.قرار دادن پورت،و یا ساب ووفر در قسمت بالای جعبه زیاد رایج نیست،اما در پایین،کناره ها،پشت و روبه رو رایج است.هنگامی پورت ها را در قسمت های کناری ساب قرار میدهیم که نخواهیم عرض باکس در روبه رو زیاد شود!و ساب را در قسمت چپ ویا راست باکس قرار میدهیم.این کار در اسپیکر های کامپیوتر،سینما های خانواده،رایج است!شاید به این خاطر که باکس درون میز ها،راحت تر جا شود.

حالت انتقال خطی:در این نوع حالت انتفال،به جای پورت ونت،در طراحی باکس ،با ایجاد پیچ و خم،هوا را از پشت ووفر به جلو انتقال میدهند.

2-ووفر پسیو(رادیاتور):در بالا گفتیم که نمیشود حجم باکس های پورتد را کوچک ساخت،اما اگر مجبور باشیم که باکس را کوچک بسازیم،باید به جای پورت رفلکس،از رادیاتور استفاده کنیم.فرض کنید یک ووفر،بدون وویس کویل،و مگنت(قطعات موتوری)باشد.در این صورت ما یک ووفر پسیو داریم که هیچ نیروی الکترونیکی به آن وارد نمیشود.اما درون باکسی که در ان رادیاتور قرار دارد،باید حتما یک و یا بیش تر،بلندگوی اکتیو وجود داشته باشد.رادیاتور کار پورت در باکس پورتد را انجام میدهد.اما باکس هرچه کوچک تر باشد بهتر است،زیرا رادیاتور،با استفاده انرژی ای که بلندگوی اصلی ایجاد میکند فعال شده و با جابه جایی هوا،درون باکس،حرکت میکند.و اگر باکس بزرگ باشد،به علت قابلیت فشردگی هوا،قسمتی از نیروی بلندگوی اکتیو توسط هوا گرفته شده و راندمان را پایین میاورد.مزیت رادیاتور،پاسخ فرکانسی عالی در فرکانس های پایین است،اما عیبش اینکه هزینه ی اضافی برای تهیه اش باید بپردازیم.توجه داشته باشید رادیاتور ها به درد باکس های کوچک میخورند،و باکسش باید جوری طراحی شود که از هیچ جا هوا خارج نشود و به عایق بندی بیش تری نسبت به باکس های معمولی دارد.یک نمونه ساب کوچک همراه با رادیاتور پسیو (در شکل مستطیل)

3-باکس ترکیبی بند پس:این نوع باکس ها،میتواند ترکیبی از چند مدل بالا باشند!مثلا باکس بند پس معمولی،به دو قسمت تقسیم میشود،یک قسمت آن باکس سیلد،در وسطش ووفر قرار میکیرد و در جلوی ووفر،پورت خروجی!باکس های بندپس حجم صدای خوبی میدهند زیرا ووفر را کامل در احاطه خود دارند اما فقط به درد فرکانس های بسیار پایین،میخورند...به این باکس ها 4th order میگویند.

نوع دوم باکس های بند پس،به جای باکس سیلد در پشت ساب،نیز از باکس پورتد استفاده میشود.به این نوع باکس ها 6th order میگویند. و به علت بازده ی زیاد صدای فوقالعاده زیادی در فرکانس های پایین دارند.

نوع سوم باکس های پند پس،همانند نوع اول است ولی در کنار خود یک ووفر پسیو ،یا پورت دارد،به طوری که صدای پشت ساب را به جلو،و از جلوی ساب به بیرون پرتاب میکند!این باکس ها بیس و ویبره فوقالعاده زیاد دارند به طوری که اگر مثلا از یک ساب 5اینچ استفاده شود،مانند یک ساب 8 اینچ عمل میکند!برای سادگی در درک طراحی این نوع باند ها،فرض کنید یک باکس پورتد معمولی را درون یک کمد گذاشته اید!در این صورت یک باکس 8th order خواهید داشت!

4-باکس های دبل ووفر با بارگذاری همفشار:این باکس ها همانند نوع اول باکس های بند پس بوده،اما به جای یک ووفر،از دو عدد ووفر اکتیو پشت سر هم استفاده میکنند،که یکی از این ووفر ها از نوع رادیاتور پسیو نیز میتواند باشد.عیب این باکس ها در استفاده از دو عدد ووفر بوده که قیمت را بسیار بالا میرند.