مرجع کامل سیستم های صوتی ایران

هر نوت موسیقی،بیان گر نواک(زیر و بمی)و مدت زمان کشیده شدن آن میباشد.همچنین اشاره به کلاس زیر و بمی(دستگاه موسیقی)که در آن نواخته میشود نیز دارد.نوت ها،بلوک های اصلی هستند که موسیقی ها با آن نواخته میشوند(در اکثر آهنگ ها)،گسسته سازی ای که باعث تسهیل نواختن پدیده های موسیقی میشود،و همچنین برای درک موسیقی و تحلیل آن به کار میروند.

کلمه ی نوت هم جنبه ی عمومی میتواند داشته باشد و هم جنبه ی تخصصی.مثلا،آهنگ happy bithday to you،دو نوت ابتدایی اش،دارای نواک یکسان هستند ، یا ، اول قطعه با دو ضرب تکرار شونده از یک نوت هستند.

نوت هایی با ضریب فرکانس پایه،که با عدد صحیح دو با هم مضرب باشند،(نصف،دو برابر،چهار برابر،و...)شبیه به هم درک میشوند،به همین دلیل میتوان اینگونه نوت ها را در کلاس بندی نواک،با هم گروه بندی کرد(در ادامه بیش تر توضیح خواهیم داد).

در تئوری موسیقی اروپایی،از نام گذاری سلفژ بر روی نوت ها استفاده میکنند که شامل دو ر می فا سل لا سی میشود.کشور هایی همچون پرتغال،ایتالیا،فرانسه،رومانی،و کشور های فارسی و عربی زبان نیز از این نام گذاری پیروی میکنند.اگرچه،در بیش تر کشور های انگلیسی و هلندی زبان از حروف انگلیسی ABCDEFG برای نام گذاری نوت ها استفاده میشود.(از معرفی نام گذاری های ژاپنی هندی و... صرف نظر میکنیم،چون تعداد بسیار زیادی نام گذاری نوت ها وجود دارد اما در کشور ما همان روش سلفژ بیش ترین کارایی را دارد،سپس انگلیسی.)

همانطور که برای نام گذاری از هفت نوت اصلی استفاده میشود،نوت هشتمی،دارای اسم نوت اولی است،نوت هشتم درواقع یک اکتاو از نوت اولی بالا تر است،ولی فرکانسش دوبرابر نوت اولی است.از کلمه ی اکتاو نیز برای نشان دادن فاصله ی یک نوت با همتایانش که فرکانسشان نصف،دو یا چهار یا هشت و بیش تر برابرشده است استفاده میشود.برای متمایز کردن دو نوت یکسان که در اکتاو های متفاوت قرار دارند،از سیستم نماد گام استفاده میشود.در این سیستم،یک عدد با سیستم عربی کنار اسم انگلیسی نوت قرار میگیرد،که اکتاو آن نوت را نشان میدهد.مثلا در سیستم جدید تیون نوت غربی،نوت لا که با فرکانس 440 هرتز در اکتاو چهارم پخش میشود اینگونه نشان داده میشود:A₄ که به این روش سیستم نماد گام استاندارد گفته میشود.

علامت عرضی:7 نوت اصلی با حروف یا کلمات شناخته میشوند،5 نوت دیگر با علامت عرضی که کنار این نوت ها قرار میگیرد.علامت دیز یا # (شارپ)اگر کنار نوتی قرار گیرد آنرا نیم پرده بالا میبرد،علامت بمل  ♭ اگر کنار نوتی قرار گیرد آن را نیم پرده پایین میاورد،در تیونینگ مدرن،نسبت فرکانسی هر نیم پرده با نوت اصلی،رادیکال دو به توان 12 است یعنی حدود 1.0595.علامت های عرضی،در کنار حرف نوت ها قرار میگیرند.مثلا #F یعنی فا دیز.♭Bیعنی سی بمل،و ♮C یعنی دو خنثی (دو دکار)یا همان دو.

اما علامتی نیز که اگر در کنار نوت قرار گیرد و آنرا به اندازه ی دو نیم پرده یا همان یک پرده افزایش دهدو علامتی که نوت را دو نیم پرده یا همان یک پرده کاهش میدهد میباشد.

در نوت نویسی روی خط حامل،علامت های عرضی قبل از علامت نوت قرار میگیرند.

همچنین تغییرات کلی(سیستماتیک)همه ی نوت ها روی خط حامل،میتواند با قرار گرفتن علامت عرضی در کنار کلید خط حامل باشد.مثلا کلید خط حامل علامت سل است.حال یک دیز # کنار آن قرار میگیرد یعنی همه ی نوت ها نیم پرده بالاتر باید زده شوند.اما اگر علامت عرضی روی خط حامل به تنهایی و با صراحت بیایند،باعث حذف این اثر کلید بر روی ادامه ی نوت های روی خط میشوند.همچنین علامت دکار یا خنثی برای نشان دادن اینکه علامت عرضی کلید بر روی نوت اثر نمیگذارد به کار میرود.علامت عرضی کلید و علامت های عرضی روی خط حامل اثری بر روی یکدیگر نمیگذارند مثلا اگر کلید خط حامل سل دیز باشد،یک علامت بمل قبل از نوت سل بر روی خط حامل،باعث میشود آن نوت همان سل بمل باشد،نه اینکه نیم پرده از سل دیز پایین تر بیاید و به سل دکار♮G(خنثی)تبدیل شود.چون این روش که توضیح داده شد درک سختی دارد،معمولا اول از یک علامت دکار و سپس یک علامت بمل در کنار نوت استفاده میشود،تا بفهمیم که نوت،سل بمل است.♭♮G.

به همین ترتیب،علامت به همراه #،به معنی دوبل دیز است،نه سه دیز.

همچنین بسیاری از نت ها،دیز یا بمل شدنشان برابری میکند با نوت دیگر مثلا نوت سی دیز برابر است با نوت دو.برای همین در گام کروماتیک پنج نوت دیگر به هفت نوت اصلی اضافه میشوند که جمعا 12 نوت خواهند بود.نوت 13،برابر است با اکتاو بالا تر.نوت هایی که بر مبنای گام دیاتونیک قرار دارند،به نوت های دیاتونیک و نوت هایی که بر مبنای گام کروماتیک قرار دارند به نوت های کروماتیک مشهور اند.

دمی بمل:در نوت دمی بمل،یک نوت به اندازه ی یک چهارم تن،بمل میشود.

بمل به اضافه یک نیمه:در اینجا نوت به اندازه سه چهارم تن،بمل میشود.

دمی دیز:در اینجا نون به اندازه ی یک چهارم تن،دیز میشود.

نصف به علاوه دیز:به معنای دیز شدن نوت به اندازه ی سه چهارم تن میباشد.

جدول نوت ها:در جدول زیر برای نشان دادن 12 نوت در سیستم کروماتیک استفاده میکنیم،البته چون همین دو روش نام گذاری در ایران مشهور است از نشان دادن روش های دیگر صرف نظر میکنیم.

جدول تعیین نوت و نام اکتاو ها به همراه فرکانس نوت لا در هر اکتاو:در جدول زیر نام اکتاو ها به علاوه سیستم هلم هولتز و اسم سنتی اکتاو ها نشان داده شده.همچنین میتوان فهمید بازده ی فرکانس در کمترین فرکانس که نوت دو در اکتاو زیر زیر کنترا است برابر با 8.1758 هرتز است و فرکانس نوت سی در اکتاو شیش خط،برابر با 12544 هرتز است.

نوت های نوشته شده:علامت هر نوت نوشته شده بر روی خط حامل،همچنین میتواند نمایانگر تعداد ضربی که نوت در آن ها نواخته میشود نیز باشد.یعنی،مدت زمان کشیده شدن نوت را تعیین کند.مثلا نوت دو برابر،نوت گرد تو خالی که برابر با یک ضرب است،نوت یک دوم،یک چهارم،یک هشتم،یک شانزدهم،یک سی و دوم،یک شصت و چهارم،یک صد و بیست و هشتم،

در یک صفحه ی نوت موسیقی،هر نوت دارای یک موقعیت رو یا در بین خطوط حامل میباشد که با کلید که ابتدای شروع هر خط حامل قرار میگیرد مشخص میشود که چه نوتی است.موسیقی دان ها باید شکل کلید ها را از حفظ باشند تا بتوانند در هر زمان،درک کنند که هر علامت بر روی خط حامل نمایانگر کدام نوت است(کاری که برای حرفه ای شدن در آن باید تمرین کرد.)

فرکانس نوت ها:یک موسیقی میتواند از نوت هایی در هر فرکانس دلخواه قابل شنیده شدن،تشکیل شود.به دلیل اینکه حالت فیزیکی موسیقی،لرزش و نوسان است،با واحد هرتز این فرکانس ها سنجیده میشوند.یک هرتز یعنی یک موج در یک ثانیه.به دلایل تاریخی و دیگر،به خصوص در موسیقی غربی،تنها 12 نوت با فرکانس های ثابت،برای نواختن به کار میروند.این فرکانس های ثابت،با یکدیگر ارتباط ریاضی دارند،و نسبت به نوت وسط A₄ تعیین میشوند.امروزه مقدار فرکانس تعیین شده برای نوت لا در اکتاو 4،برابر با 440 هرتز است.در بالا گفتیم که هر نوت میتواند تشکیل شود از علامت اصلی،علامت عرضی،اکتاوی که در آن قرار دارد.هر نوتی که با فاصله ای به اندازه ی هر نصف عدد صحیح،از نوت لا 4 فاصله داشته باشد،اگر آن فاصله را n بنامیم،فرکانس هر نوت به این صورت به دست میاید:

F=2^n/12*440

برای مثال نوت (دو)در اکتاو پنجم،به اندازه ی 3 نیم پرده از نوت لا4 فاصله دارد،یعنی،لا4---لا دیز4---سی4---دو5،بنابر این با قرار دادن عدد 3 به جای n میتوان دریافت فرکانس این نوت چقدر است:

F=2^3/12*440=523.2 H_Z 

اگر نوت ما قبل از نوا لا 4 بود مقدار n منفی میشود.برای مثال نوت فا4 فرکانسش اینگونه به دست میاید:

F=2^-4/12*440=349.2 H_Z 

از طریق این فرمول میتوان فهمید که اگر نوتی داشته باشیم که فاصله ی زیادی با نوت لا 4 دارد،باید یکی یکی نوت ها را بشماریم تا بفهمیم چقدر با این نوت فاصله دارد،و فرکانسش را به دست آوریم.برای به دست آوردن فرکانس نوت لا در هر اکتاوی میتوان از فرمول زیر استفاده کرد،همچنین میتوان عدد k را که نمایانگر اکتاو بالا تر یا پایین تر است،با عدد ساده ی به دست آمده از فاصله ی n در همین اکتاو ضرب کنیم میتوان بدون شمردن این همه نوت،معادل فرکانسی هر نوت در هر اکتاو را به دست آوریم.

f=2^12k/12*440=2^k*440

برای به دست آوردن عدد نوت میدی از روی فرکانس میتوان از فرمول زیر استفاده کرد،عدد 69 تعداد نیم پرده های بین لا 4 و دو 1- است.از اعشار های p باید صرف نظر کرد.

p=69*12log₂f/440

برعکس این فرمول.میتوان فرکانس را از روی نوت میدی استخراج کرد.

f=2^p-69/12*440

که در آن p عدد نوت میدی است.