مرجع کامل سیستم های صوتی ایران

تغذیه:امپلی فایر های خودرو،معمولا سه عدد ترمینال برای تغذیه دارند.یکی،12+ است که یک سیم بسیار قوی،به علت اینکه جریان کشی در آمپلی فایر به علت پایین بودن ولتاژ بالا است،از باطری خودرو به این ترمینال وصل میشود.یکی دیگر از ترمینال ها،0 ولت یا GND است که به بدنه ی خودرو متصل میشود،بدنه ی خودرو،به منفی باطری وصل است و به این ترتیب،مدار تغذیه کامل میگردد.یکی از ترمینال ها،ترمینال REMOTE یا به اختصار،REM است که به ظبط وصل میشود.وظیفه ی این ترمینال،آن است که از پخش خودرو،فرمان روشن شدن بگیرد،تا هنگامی که خودرو خاموش است و یا از پخش استفاده نمیکنیم،آمپلی فایر بیخودی روشن نباشد.این ترمینال،به قسمت کنترل منبع تغذیه آمپلی فایر وصل شده،و با فرمان آن،قسمت اسیلاتور منبع تغذیه شروع به کار میکند.اگر خواستید امپلی فایر خودرو را در جایی دیگر تست کنید،این ترمینال را به همان 12+ تغذیه اصلی،متصل کنید تا آمپلی فایر روشن شود.برای راه اندازی آمپلی فایر،فیوز های آنرا از قبل چک کنید.

خروجی آمپلی فایر:امپلی فایر ها،بسته به نوع،دارای تعدادی خروجی هستند.آمپلی فایر های مونو که برای ساب استفاده میشوند،دارای یک جفت ترمینال خروجی،آمپلی فایر های دو کانال،دارای دو جفت خروجی بوده و آمپلی فایر های چهار کانال،دارای چهار جفت خروجی هستند.نکته ی مهم در هنگام وصل کردن این ترمینال ها به بلندگو،این است که باید مثبت و منفی را رعایت کنید.سعی کنید مثبت تمام بلندگو ها را به مثبت ترمینال خروجی آن،و منفی اش را به منفی ترمینال آن وصل کنید.در صورت برعکس وصل کردن،هیچ مشکلی از نظر الکترونیکی برای سیستم پیش نخواهد آمد اما اگر یک بلندگو درست وصل شده باشد و بلندگویی دیگر اشتباه،باعث میشود که صدای دو بلندگو،180 درجه با هم اختلاف فاز داشته باشند و صدای یکدیگر(مخصوصا صدای بم وبیس)را خنثی کنند.

بریج کردن:در آمپلی فایر های چند کانال،معمولا امپدانس خروجی هر کانال،2 اهم است،و در امپلی فایر های مونو،زیر 2 اهم.مقاومت اهمی بلندگو های خودرو معمولا 4 اهم است و کمتر بلندگویی با مقاومت 8 اهم،در بین آنها دیده میشود.برای همین،به هر خروجی امپلی فایر چند کانال،میتوانید مثلا 2 عدد بلندگو با مقاومت 4 اهم،وصل کنید.اما،یک قابلیت این آمپلی فایر ها،قابلیت بریج کردن یا پل زدن بین کانال ها برای گرفتن خروجی قوی تر،برای بلندگو های قوی و یا ساب است.فرض کنید یک امپلی فایر 4 کانال در اختیار دارید.میتوانید دو کانال آنرا به یک جفت اسپیکر متصل کنید.اما از دو کانال دیگر،برای ساب،استفاده میکنید.برای این کار،کانال هایی یه با هم برای بریج شدن جفت هستند،مشخص شده اند،و میبینید که بین مثبت یک کانال و منفی کانال دیگر،یک خط کشیده شده و نوشته شده bridge.حال،یک ساب نیز در اختیار داریم،با وصل کردن مثبت و منفی ساب به آن مثبت و منفی ای که روی کانال آمپلی فایر برای بریج کردن مشخص شده،آن دو کانال با هم بریج خواهند شد،و قدرت آنها با هم جمع و دوبرابر خواهد شد و میتوانند بلندگویی که نیاز به قدرت بالا تر برای راه اندازی دارد را درایو کند.پس در واقع آمپلی فایر 4 کانال ما،به یک آمپلی فایر سه کانال تبدیل خواهد شد،دو عدد برای اسپیکر ها و یک عدد بریج برای ساب.نکته ی حائز اهمیت این است که نمیتوان بیش از دو کانال را با هم بریج کرد،و اینکه حتما دقت کنید آن کانال هایی که برای بریج کردن با هم جفت هستند،مشخص شده اند،و بریج را با کانال های دیگر انجام ندهید.در بریج کردن دو امپلی فایر،هنگامی که یکی از آنها در حال تقویت قسمت مثبت سیگنال است،آن یکی،همان سیگنال را با اختلاف فاز 180 درجه تقویت میکند،این اختلاف فاز،روی دو سر بلندگو،نتیجه اش دو برابر شدن ولتاژ خروجی آمپلی فایر است.اما چون که ولتاژ خروجی دوبرابر شده،جریان خروجی نیز دو برابر میشود.برای همین،اگر مثلا هر کانال تا 2 اهم را میتوانست تحمل کند،اگر آنرا بریج کنیم و باز هم به 2 اهم وصل کنیم،به دلیل اینکه جریانی که بار به صورت دو برابر میکشد،انگار که به آن کانال،بار 1 اهمی وصل کرده ایم،و این کار باعث میشود به آمپلی فایر فشار بیاید و در نهایت،دیر یا زود،بسوزد.پس،اگر دو کانال را که امپدانس ورودی حداقل آنها برابر با 2 اهم بود را با هم بریج کردیم،باید باری با دو برابر مقدار حداقل امپدانس انها،به آن وصل کنیم،یعنی اسپیکر/سابی حداقل 4 اهم به آنها وصل کنیم.

مثالی دیگر،برخی از امپلی فایر های دوکانال،قوی هستند و امپدانس خروجی هر کانال آنها،1 اهم است.اگر دو کانال این امپلی فایر را برای استفاده از ساب ووفر،با هم بریج کردیم،اصلا مجاز نخواهیم بود سابی با امپدانس کمتر از 2 اهم،به آن متصل کنیم،و یا مثلا دو عدد ساب 2 اهمی به آن وصل کنیم.

امپدانس مچینگ یک آمپلی فایر مونو با دو عدد ساب:

قسمت ورودی و تنظیمات آن:امروزه،معمولا از کابل ها و کانکتور های RC برای رساندن صدای پخش به امپلی فایر،استفاده میکنند،که در مسیری امن،از کف خودرو،عبور میکند.ورودی های امپلی فایر ها،معمولا با LINE INPUT مشخص میشود.شما حتی میتوانید به جای پخش خودرو،از کابل AUX کمک بگیرید و دیگر دستگاه ها همچون لپ تاپ و گوشی موبایل را نیز به این ورودی ها وصل کنید!محدودیتی وجود ندارد.در امپل فایر خودرو،مشابهLINE INPUT ها،معمولا دو عدد خروجی LINE OUTPUT نیز وجود دارد،اگر بخواهید از دو عدد یا بیش تر امپلی فایر استفاده کنید،امپلی فایر کناری را به LINE OUTPUT امپلی فایر کناری وصل کنید،در قسمت LINE OUTPUT یک تقویت کننده بافر وجود دارد که باعث میشود در صورت استفاده از تعداد زیادی امپلی فایر،جریان بیش از حد از پخش خودرو کشیده نشود.به ورودی های سفید و قرمز آمپلی فایر زیر توجه کنید:

تقریبا تمامی آمپلی فایر های رایج،تنظیماتشان مشابه با همین آمپلی فایر است.بعد از متصل کردن ورودی،نوبت به تنظیم گین میرسد.گین،همان ولوم حجم صدا است،اما چون بر روی آمپلی فایر است،به آن گین میگوییم،تا مشخص شود این ولوم برای تنظیم بهره ی تقویت آمپلی فایر است،نه دقیقا تنظیم حجم صدا.زیاد لازم نیست خودتان را درگیر اعداد و ارقام گین،کنید.فقط قبل از تنظیم آنرا کاملا به سمت خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا کاملا بسته باشد.حال،سوییچ کناری ولوم گین،کراس اور اکتیو است،وضعیتش بستگی به این دارد که خروجی آمپلی فایر به چه بلندگویی وصل است.اگر ساب است،روی LPF بگذارید و اگر میدرنج+تیوتر،بر روی HPF،و اگر بلندگو معمولی همانند کنوود 718 است،آنرا روی حالت خاموش بگذارید.در مرحله بعد،به ورودی آمپلی فایر صدا بدهید و ولوم گین را تا حد متوسطی که صدا به وضوح شنیده شود،زیاد کنید،تنظیم دقیق تر آنرا در ادامه خواهیم گفت.حال،اگر به خروجی آمپلی فایر بلندگو وصل کرده اید،که نیازی به تنظیم ولوم FREQ نیست،چون بی تاثیر است و تنظیمات اکولایزر باید از روی پخش خودرو و یا ماژول های جانبی،انجام شود.اما اگر بر روی حالت HPF است،یعنی اینکه فرکانس های پایین را حذف میکند.حال،اینکه از چه فرکانسی را شروع به حذف کند،بر روی بدنه دستگاه مدرج شده است.مثلا،در این مدل،حداقل فرکانس کراس اور اکتیو،40 هرتز است،و حداکثر آن،500،یعنی،از 40 هرتز به بالا را برای باند ها بفرستد یا از 500 هرتز به بالا.حال،در حالی که به موسیقی گوش میدهید،این ولوم را تنظیم کنید.اگر کانال را به فقط میدرنج داده اید و کانال های دیگر را به تیوتر،این ولوم را بین 70تا 300 هرتز قرار دهید.اگر میدرنج+تیوتر در مسیر کانال قرار دارد،این ولوم را در رنجی بین 250تا 400 هرتز تنظیم کنید.اگر کانال را فقط به تیوتر ها داده اید،این ولوم را بالا تر از 400 هرتز تنظیم کنید.

اما اگر خروجی آمپلی فایر را به ساب داده بودید،و کلید تنظیم حالت را روی LPF گذاشته بودید،اعداد روی ولوم تنظیم فرکانس،تعیین میکنند که از چه فرکانسی به بالا را حذف کند.اگر روی 40 هرتز باشد،بازده ی فرکانس بسیار کمی روی ساب خواهد بود.برای اینکه بهترین تنظیم برای ساب را داشته باشید،ولوم FREQ برای ساب را بین 250 تا 400 هرتز قرار دهید،خوب است که فرکانس این قسمت،با فرکانس کانال کناری برابر باشد،مثلا اگر از میدرنج و تیوتر استفاده میکردید و ولوم فرکانس روی 300 هرتز بود،این ولوم نیز روی 300 هرتز باشد تا به صورت متقارن،فرکانس های 300 به بالا را میدرنج و تیور پخش کنند و فرکانس های زیر 300 را ساب ووفر.مقادیر پایین تر از 250 برای این ولوم،بازه ی بیس را پایین میاورند و مقادیر بالا تر از 400 هرتز،باعث میشوند که مثلا فرکانس 500 هرتز که پخش آن در ساب هیچ تاثیری در صدا ندارد و حتی ممکن است ساب آنرا پخش نکند،به هر حال،از سیم پیچ ساب بیخودی عبور کرده و باعث گرم شدن آن،و سپس بالا بردن احتمال سوختن ساب ووفر میشود،و نیز آمپلی فایر را بیخودی گرم تر کند و فشار بر روی آن بیاورد.

حال،نوبت تنظیم گین است.گفته شد که زیاد به اعداد و ارقام مندرج بر روی آن ولوم توجه نکنید(چون در این توان های پایین زیاد نیازی نیست آنها را جدی گرفت!)،اما باید به اعداد و ارقام توان بلندگو ها و امپلی فایر توجه کرد.عیبی ندارد که توان بلندگو از توان آمپلی فایر بیش تر باشد،هیچ مشکلی به وجود نمیاورد فقط بلندگوی با توان بالا تر دارای سیم پیچ ضخیم تری است،همین!اما اگر توان بلندگو از توان امپلی فایر کمتر باشد،ممکن است امپلی فایر بلندگو را بسوزاند.حتما به مقادیر RMS در توان ها توجه کنید که از 60 وات به بالا(در سیستم های متوسط،نهایتا تا 200 وات) است،نه به مقادیرPMPO که فقط روی جعبه نوشته شده و معمولا در رقم های چندین هزار وات است!حال،صدای پخش را تا اخر زیاد کنید،سپس ولوم گین آمپلی فایر را آرام زیاد کنید،صدا آنقدر زیاد خواهد شد که آمپلی فایر به اشباع میرود،و صدا کیفیتش را از دست داده و جر جر خواهد کرد!این ولوم،آخرین حجم صدایی است که سیستم میتواند به شما تحویل دهد.نکته اینکه،در اینجا دقت کنید باید به خوبی به آهنگ گوش دهید و افت کیفیت را در اخرین ولوم،تشخیص دهید.وقتی که صدا به آستانه ی خراب شدن رسید،دیگر نه گین آمپلی فایر را کم کنید،نه زیاد.صدای پخش خودرو را کم کنید،همیشه ولوم را 5تا10 عدد از روی ضبط،قبل از رسیدن به آخرین عدد خود،کمتر نگه دارید،در این صورت،در صورت اینکه توان بلندگو ها مساوی یا ترجیحا10تا20وات بیش تر از توان آمپلی فایر باشند،میتوانید مطمئن باشید که هیچ گاه بلندگو هایتان نخواهد سوخت.

آمپلی فایر های ساب و مونو:برخی از آمپلی فایر های مونو،برای تنظیمات ساب ووفر،آپشن های بیش تری دارند.همانند آمپلی فایر زیر:

این آمپلی فایر،یک آمپلی فایر کلاس دی مونو مخصوص ساب ووفر است.میبینید که کراس اور آن،دیگر قابلیت LPF یا HPF را ندارد،چون همیشه در حالت LPF یا فیلتر پایین گذر،است.ولوم LOW PASS FILTER که رنجی بین 50تا 250 هرتز دارد،تعیین میکند از چه فرکانسی به بالا،پخش نشوند.یک ولومی به SUBSONIC نیز وجود دارد،به معنی فروصوت.این ولوم،تعیین میکند که از چه فرکانسی به پایین،پخش نشود،که رنج آن در این آمپلی فایر از 15 تا 40 هرتز است.اگر به لو بیس علاقه دارید،این ولوم را روی 15 هرتز یا کمترین مقدار خود قرار دهید.اگر نمیخواهید روی ساب خود زیاد فشار بیاورید این ولوم را روی مقدار 25 هرتز بگذارید.نکته بعدی در این آمپلی فایر،کلید حساسیت است،اگر خروجی پخش قوی است و طول کابل زیاد نیست و جنس کابل خوب است،آنرا روی قسمت2-8ولت قرار دهید اما اگر صدای ساب حتی با باز کردن کامل گین کم بود،ابتدا گین را دوباره کم کنید و این کلید را روی رنج100mv-2V ولت قرار دهید.از دیگر تنظیمات این آمپلی فایر،ولوم BASS BOOST است.این ولوم،بر حسب درجه بندی دسی بل،سیگنالی که پس از فیلتر ساب ووفر قرار دارد را تقویت میکند،یعنی تقویت فقط در فرکانس های پایین انجام میشود.ولوم LEVEL در اینجا،همان گین است.یک کلید مهم در اینجا بسیار به کار میآید.آن هم کلید PHASE SELECT است.اگر از دوعدد ساب در کنار هم استفاده کنید یا در کل،پس از نصب متوجه بشید که صدای ساب با صدای بلندگو ها در سیستم غیر همفاز است،به راحتی با تغییر این کلید،میتوانید اختلاف فاز را درست کنید،بدون اینکه نیاز باشد تا بخواهید کابل ها را در آورده و برعکس نصب کنید.یک درگاه کابل LAN که در این آمپلی فایر وجود دارد،یک ولوم دیگر است که درون کارتن این آمپلی فایر،موجود است،این ولوم تنها وظیفه اش،کنترل ولوم ساب ووفر است،اما ربطی به گین ندارد و گین را تغییر نمیدهد.

تنظیم گین ساب ووفر همانند اسپیکر است اما در ساب ووفر،باید میزان جابه جایی را نیز زیر نظر گرفت.برای این کار،آهنگی را با آخرین ولوم در پخش خودرو،اجرا کنید و سپس شروع به زیاد کردن ولوم گین آمپلی فایر کنید،هرگاه دیدید که ساب ووفر،بیش تر از یک مقداری،دیگر هنگام بیس زدن جا به جایی نخواهد داشت،بدانید که در آن ولوم،ساب ووفر در حال تحمل بیش ترین توان خود است،و یا آمپلی فایر دیگر نمیتواند بیش از آن،توان به ساب ووفر تحویل دهد.

نکته:تنظیم ساب ووفر های اکتیو نیز شبیه به تنظیم آمپلی فایر های مونو است.

در برخی از امپلی فایر ها،همانند امپلی فایر 5کانال زیر،ممکن است ترمینال هایی با عنوان HIGH LEVEL INPUT وجود داشته باشند.در این امپلی فایر ها،میتوان ورودی صدا را از اسپیکر های داخل خودرو گرفت،و به امپلی فایر داد.این ترمینال ها اجازه میدهند که سیگنال ورودی آمپلی فایر،یک سیگنال تقویت شده باشد،اما دقت کنید که این سیگنال باید از خروجی های پخش گرفته شوند،نه خروجی های قوی تر.