مرجع کامل سیستم های صوتی ایران

توجه کنید منظور از دوراهه بودن ،سه راهه یا چهار راهه به معنی تعداد بلندگو ها نیست،بلکه به معنای تعداد نوع بلندگو است.مثلا بلندگو های دبل پسیو،از دو عدد ووفر،و یک عدد تیوتر استفاده میکند،اما باز هم دو راهه محسوب میشوند.یا مثلا یک بلندگوی سه راهه میتواند به جای یک ساب،از دو عدد ساب همسان استفاده کند،یعنی جمعا به همراه تیوتر و میدرنج 4 عدد بلندگو اما سه راهه محسوب میشود.

بلندگو های تک راهه:خوب میدانیم به بلندگو های فول رنج،یا هر بلندگویی که به تنهایی وظیفه ی پخش باند فرکانسی مخصوص خود(مانند اژیر،بوق)را داشته باشد،بلندگو های تک راهه میگویند.این بلندگوها،بیش تر به درد همان اژیر،بوق،الارم و ...میخورند،این بلندگو ها بسیار ارزان هستند،حتی در نمونه هایی که وظیفه ی پخش صوت را دارند.پس بسیار اقتصادی،ارزان هستند،و به درد مدرسه ها،مساجد کم جمعیت تر،سالن های سخنرانی که زیاد شلوغ نباشد،فضای باز و در جایی که فقط بخواهیم پیغام صوتی را پخش کنیم،میخورند.این بلندگو ها قیمتی بالاتر از 300هزار تومان(در نمونه 12اینچ+باکس)ندارند.

اما فولرنج ها یا بلندگو های تک راهه،اصلا نمیتوانند به تنهایی تمام باند صوتی را پوشش دهند بنا بر این اصلا برای ماشین،و یا کار موسیقی مناسب نیستند مگر در سیستم های سه راهه به عنوان میدرنج استفاده شوند.

بلندگو های دوراهه:برای اینکه در موسیقی،فرکانس های خیلی بم،و خیلی زیر،باید شنیده شوند و تاثیرگذار هستند،و بلندگو های فولرنج نمیتوانند از پس اجرای تمام این فرکانس ها برایند.پس باند فرکانس صوت را به دو قسمت تقسیم میکنند،صدای زیر و صدای بم.سیستم های دو راهه،از یک یا چند عدد تیوتر،و یک تا چند عدد ووفر تشکیل میشود.بلندگو های خربزه ای ماشین،مانند کنوود 710 یا پایونر 6900 که باند های حرفه ای هستند،دوراهه میباشند.در برخی از اسپیکر های چینی،یک بلندگوی 3 اینچ که تیوتر محسوب نمیشود وظیفه ی پخش فرکانس از حدود 200هرتز به بالا را بر عهده گرفته و یک ساب ووفر وظیفه ی پخش فرکانس های پایین تر را،این کار کمی غیر حرفه ایست زیرا فرکانس قطع سیستم های دوراهه،1 کیلو هرتز است،یعنی از 1 کیلو هرتز به بالا را تیوتر پخش و 1 کیلوهرتز به پایین را ووفر پخش میکند.بلندگو های دو راهه،باز هم کمی در پخش تمام فرکانس های صوتی،خصوصا فرکانس های بم،کم میاورند.در نمونه های بزرگ،مانند باند های 15 و 18 اینچ،به دلیل بزرگ شدن تیوتر،فرکانس های زیر نیز به سختی تولید میشوند.استفاده از ساب جداگانه در این سیستم ها هم کاری از پیش نمیبرد،چون ممکن است یا مشکل بیس و فرکانس های پایین را حل نکنند یا اینکه بیش از حد بیس تولید کنند!(به علت جمع شدن صدای بیسشون با صدای بیس باند.)به همین دلیل است که اکثرا سیستم باز های ماشین،از ترکیب باند با ساب خسته شده و به سمت میدرنج ها و سیستم های سه راهه رفته اند:

بلندگو های سه راهه:در این سیستم ها،به جای ووفر،از یک ساب ووفر استفاده میشود،که میتوانند فرکانس های بم بهتری پخش کنند اما بازده ی فرکانسی بالایشان کمتر است اما از پس فرکانس های پایین به خوبی بر میایند.به جای تیوتر ها،از سوپر تیوتر ها استفاده میشود که باز هم بازده ی فرکانسی پایینشان کمتر بوده اما به خوبی از پس فرکانس های بالا بر میایند.وظیفه ی پخش فرکانس هایی که ساب ووفر و سوپر تیوتر نمیتوانند پخش کنند،بر عهده ی میدرنج هاست.میتوان به جای میدرنج،از یک فولرنج نیز استفاده کرد.به طور استاندارد بسته به توانایی های ساب ووفر،تیوتر،و میدرنج،فرکانس کراس اوور،از دو فرکانس 500تا250 هرتز و 3تا 7 کیلو هرتز تنظیم میشود.یعنی از 250هرتز تا 500 هرتز به پایین بر عهده ی ساب ووفر،از 3تا 7 کیلو هرتز به بالا بر عهده ی تیوتر،و هرچه این بین ماند به میدرنج میرود.البته این اعداد بسته به نوع سیستم،میتواند کمی تغییر کند.

در سیستم های سه راهه،میتوان از چند ساب،چند میدرنج و یا چندین تیوتر استفاده کرد.مثلا 4 عدد ساب 8 اینچ،دو عدد میدرنج 5 اینچ،و یک سوپر تیوتر قوی.باند های مونتاربو t15، در اماکن و کنوود 718 در ماشین،امثال خوبی برای باند های سه راهه هستند.

بلندگو های 4 راهه:در این باند ها،در بین میدرنج و ساب ووفر،از یک عدد بلندگوی مید بیس که فرکانس های بین 150 هرتز تا 6 کیلو هرتز را میتواند پوشش دهد،در کنار ساب ووفر،میدرنج و سوپر تیوتر استفاده میشود.خوبی این کار،بالا رفتن توان سیستم،شفافیت زیاد صدا است.اما استفاده از سیستم های 4 راهه بیش تر در ماشین راحت تر است،زیرا کراس اور امپلی فایر های ماشین اکتیو بوده و به راحتی میتوان فرکانس های صدا را حتی به طور حرفه ای و به راحتی تنظیم کرد،اما در سیستم های صوتی خانگی و اماکن،به دلیل استفاده از کراس اوور پسیو،مچ کردن فرکانس ها بسیار سخت شده و نیازمند به طراحی دقیقی میباشد.در سیستم های خانگی،استفاده از بلندگو های 4 راهه توجیه اقتصادی زیادی ندارد و برای سیستم های حرفه ای،همان سیستم های 3 راهه مناسب تر هستند.

استفاده از باند های بیش از 4 راه،مرسوم نیست.مگر اینکه مثلا اگر از دو عدد تیوتر غیر همسان در باند 4 راهه استفاده میکنیم،یکی از تیوتر ها با دیگری فرق کند که بشود باند 5 راه،یا مثلا از دو میدبیس مختلف و یا میدرنج های مختلف استفاده کنیم.باند های بیش تر از 4 راه بسیار گران میشوند و پس از اجرای طراحی دقیق باز هم توجیه اقتصادی و فنی ندارند.پس تقریبا تولید هم نمیشوند مگر در نوع دست ساز.